เหตุไฉนพระนเรศวรต้องไปตีอังวะ? ที่ถือเป็นศึกสุดท้าย

สืบเนื่องจากปี 2142 ที่พระองค์ยกทัพไปทำศึกตองอูเพื่อชิงตัวพระเจ้านันทบุเรง บรรดาเมืองต่างๆ ในรัฐฉานหรือไทใหญ่ต่างเข้ามาสวามิภักดิ์กับอยุธยา หนึ่งในนั้นคือ “เมืองแสนหวี” จากนั้นปรากฏว่าเจ้าเมืองแสนหวีดันมาตายเข้าให้ ทางกรมการเมืองเลยส่งพระราชสาส์นมาขอให้พระนเรศวรตั้งเจ้าเมืองคนใหม่ให้
.
เมื่อเวลาล่วงเลยมา หงสาวดีพังพินาศ อาณาจักรพม่ารามัญระส่ำระสาย พระเจ้ายองยาน(สีหสุธรรมราชา) ซึ่งเป็นพระราชโอรสในพระเจ้าบุเรงนอง ถือโอกาสตั้งตัวเป็นใหญ่นำทัพไปยึดเมืองอังวะเป็นฐานที่มั่น แล้วขยายอำนาจไปตีเมืองนาย เมืองยองห้วย กับเมืองแสนหวี ซึ่งทั้งหมดขึ้นกับอโยธยา!
.
พระนเรศวรจึงถือว่าการกระจำของพระเจ้ายองยานเป็นการเหยียบจมูกกันอย่างจัง เลยต้องนำทัพหลวงยกขึ้นไปทางเชียงใหม่เพื่อจะเข้ากำราบยองยานเมงให้ได้ ไม่ให้เป็นเสี้ยนหนามต่อไปเบื้องหน้า แต่ก็ทรงประชวรและเสด็จสวรรคต(ในปี 2148) ที่เมืองหางในเขตรัฐฉานเสียก่อน ทำให้ศึกอังวะในครั้งนี้ไม่ประสบความสำเร็จและเป็นศึกสุดท้ายในพระชนม์ชีพของพระองค์